Dla kogo emerytura po zmarłym – kiedy przysługuje i jakie są terminy

Po śmierci osoby będącej na emeryturze lub rencie prawo do wypłaty świadczenia ustaje. Listonosz, który przynosi emeryturę osoby zmarłej, nie powinien wypłacać tych pieniędzy domownikom. Taką emeryturę czy rentę należy zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast uprawniony członek rodziny ma prawo złożyć wniosek o wypłatę tzw. niezrealizowanego świadczenia.

Niezrealizowane świadczenie  to takie, do którego osoba zmarła była uprawniona, ale go nie pobierała lub nie zostało jej wypłacone. Gdy ktoś zmarł w listopadzie, a ZUS nie wypłacił świadczenia za listopad tej osobie, ponieważ otrzymał informację o zgonie emeryta lub rencisty, to na wniosek rodziny może zostać wypłacone tzw. niezrealizowane świadczenie.

– Często klienci nas dopytują, czy takie świadczenie przysługują za cały miesiąc, czy tylko za te dni w miesiącu przed zgonem, wówczas odpowiadamy, że świadczenie należy się za dany miesiąc, w którym nastąpił. Przykładowo, jeśli zgon nastąpił 5 listopada, a termin wypłaty emerytury lub renty ustalony był na 25 listopada, to bliskim należy się za listopad tzw. niezrealizowane świadczenie, oczywiście po spełnieniu warunków i złożeniu odpowiedniego wniosku do ZUS – tłumaczy Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim.

* Złożony wniosek o emeryturę, ale jeszcze brak decyzji

Niezrealizowane świadczenie to również takie, o które zmarła osoba złożyła wniosek, ale nie otrzymała decyzji np. z powodu prowadzonego w ZUS postępowania. Również w przypadku, gdy osoba, która miała ustalone prawo do świadczenia i złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty, jednak zmarła przed wydaniem decyzji, to należność przysługująca zmarłemu może być wypłacona w ramach niezrealizowanych świadczeń.

* Wypłata świadczenia – dla kogo i jak je dostać?

Do wypłaty niezrealizowanego świadczenia mają prawo w pierwszej kolejności mąż, żona lub dzieci zmarłego – jeżeli prowadziły z nim gospodarstwo domowe. W drugiej kolejności są małżonkowie i dzieci, z którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego, a w trzeciej – inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub którzy utrzymywali zmarłą osobę. Do tego grona można zaliczyć, m.in. rodzeństwo i rodziców, w tym ojczyma, macochę, oraz osoby przysposabiające.

* Do wniosku potrzebne są dodatkowe dokumenty

Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć wniosek ENS (dostępny we wszystkich placówkach ZUS i na stronie internetowej www.zus.pl). Ponadto trzeba przedstawić w ZUS kilka dokumentów. Pierwszym z nich jest odpis aktu zgonu, w przypadku małżeństwa lub posiadania dzieci – potrzebne są odpisy aktów urodzenia i zawarcia małżeństwa. Trzeba też przedstawić dowody potwierdzające prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej.

* Czas na złożenie wniosku

Wniosek o niezrealizowane świadczenie należy złożyć przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwało świadczenie. Po tym terminie roszczenia o wypłatę niezrealizowanych świadczeń wygasają. Termin ten wyjątkowo może być wydłużony, w sytuacji w której został złożony wniosek o dalsze prowadzenie postępowania w tej sprawie.